UNIDADE 1 5º

O SON

O son é a materia prima da música.

O son é a sensación auditiva que percibe o noso oído cando un corpo sonoro en movemento produce unha vibración que se transmite a través do aire ata chegar ao noso oído.

O son pódese propagar por varios medios: o aire, a auga e os medios sólidos.

Nós escoitamos os sons e a música a través do aire. As ondas sonoras van desde o corpo sonoro ata o noso oído. O aire é o medio máis lento polo que se transmite o son. Pola auga e por medios máis sólidos como o aceiro, o son transmítese moito máis axiña.

En música as calidades do son represéntanse a través dos signos da linguaxe musical. 

As notas son sons e representan a ALTURA.

As figuras son duracións do son e representan a DURACIÓN.

Os matices son intensidades do son e representan a INTENSIDADE.

Os diferentes instrumentos e voces representan o TIMBRE.

As calidades do son resúmense neste cadro:

ACTIVIDADE CALIDADES DO SON 1

ACTIVIDADE CALIDADES DO SON 2

ACTIVIDADE CALIDADES DO SON 3

O APARELLO AUDITIVO

O son transmítese en forma de ondas. Estas son captadas polas orellas e percorren o conduto auditivo ata acadar unha membrana chamada tímpano, o cal fan vibrar. 

As vibracións transmítense a través do nervio auditivo e chegan deica o cerebro que é onde se produce realmente a audición.

O OÍDO INTERNO NON SÓ CONTROLA A AUDICIÓN, TAMÉN É CLAVE NO EQUILIBRIO E NA ORIENTACIÓN ESPACIAL.

O oído interno é unha estrutura diminuta pero extraordinaria que cumpre unha dobre función vital. Por unha banda, alberga a cóclea, o órgano encargado de transformar as ondas sonoras en impulsos eléctricos que o cerebro interpreta como sons. Pero ademais, o oído interno é o centro de noso sistema vestibular, responsable do equilibrio e da orientación espacial.

O sistema vestibular está formado por tres canles semicirculares e dúas estruturas chamadas sáculo e utrículo, todas cheas de líquido e cubertas por células sensoriais extremadamente sensibles. Cada vez que movemos a cabeza ou cambiamos de posición, o líquido desprázase e estimula estas células, enviando sinais ao cerebro sobre a dirección e a velocidade do movimento. Deste xeito, o oído interno permite que saibamos se estamos de pé, acostados, xirando ou inclinados, e axusta os músculos do corpo para manternos en equilibrio.

Cando o sistema vestibular se altera por infeccións, lesións ou enfermidades como a vertixe posicional benigna, aparecen síntomas como mareos, perda de equilibrio, inestabilidade ao camiñar ou a sensación de que todo xira arredor. Isto demostra o estreitamente ligada que está esta función á nosa vida cotiá: non poderiamos dar un paso seguro, correr ou incluso manternos erguidos sen a información constante que o oído interno transmite ao cerebro.

Así, este pequeno órgano lémbranos que escoitar o mundo non é a súa única tarefa. Tamén nos permite ubicarnos no espazo e manter a estabilidade, integrando a audición co sentido do equilibrio. Cada vez que damos un paso sen caer, que xiramos a cabeza para mirar algo ou que permanecemos de pé nun medio de transporte en movemento, estamos comprobando que o oído interno é moito máis que un receptor de sons: é o gardián silencioso da nosa orientación no mundo.

Conexión nariz-oído

O que entra polo teu nariz tamén pode afectar ao teu oído porque o nariz e o oñido estñan conectados. Como?

Ese conducto que ves, que conecta o nariz co oído medio, chámase trompa de Eustaquio.

E aínda que é pequena, cumpre unha función xigante: equilibrar a presión do oído coa do ambiente.

Cada vez que bosquexas, tragas saliva ou cambias de altitude, esta trompa ábrese por milisegundos para igualar presións e evitar que os teus oídos “se tapen”.

Pero cando se inflama, por un resfriado, unha alerxia ou unha infección respiratoria, todo cambia:

Puedes sentir zumbidos, presión ou dor no oído, perda temporal de audición e nos nenos e nenas en infeccións frecuentes. Por iso, un simple catarro pode facer que che doan os oídos. Porque en realidade, todo está conectado.

 A CONTAMINACIÓN ACÚSTICA

O exceso de son e o ruído son coñecidos como contaminación acústica. Provoca alteracións no noso corpo e pode chegar a  afectar seriamente á saúde.

Os niveis de son e de ruído mídense en decibelios (dB) mediante un aparello denominado sonómetro.

O oído humano pode soportar só certa intensidade de son. Se se sobrepasan os niveis de intensidade aceptables polo oído poden causar danos irreversibes no noso aparello auditivo e xerar outros problemas de saúde. Ademais, é fundamental respectar o dereito dos demais a gozar do silencio. Así que, antes de reproducir ou de interpretar música pensa nos que te arrodea e busca un momento e un lugar cos que non perturbes o seu descanso e así favorecer para todos e todas o benestar.

0 db.

É o umbral de audición, silencio.

De 0 a 10 dB (5 decibelios).

Niveis de ruido moi baixos, ruidos case imperceptibles e tenues. A respiración sosegada, unha cova illada e sen ruido.

De 10 a 20 dB (15 decibelios)

Son niveis de ruido moi baixos. Susurros, pisadas.

De 20 a 30 dB (25 decibelios).

O nivel de ruido é baixo. O ruido existente nunha biblioteca ou calquera recinto con xente en silencio, cuartos baleiros e illados do exterior, as follas con vento pouco intenso no campo.

De 30 dB a 40 dB (35 decibelios).

O nivel de ruido é moderado. Unha conversa a volume normal, unha habitación con pouca actividade, un día tranquilo no campo, a oleaxe moderada do mar, unha área residencial tranquila.

De 40 dB a 50 dB (45 decibelios).

O nivel de ruido é normal. Unha sala con xente, unha oficina, o ruido que fai un electrodoméstico pouco silencioso, unha rúa pouco transitada, un frigorífico.

De 50 dB a 60 dB (55 decibelios).

O nivel de ruido é un pouco elevado.  Algúns electrodomésticos como aspiradores ou batedoras non moi ruidosos, unha concentración de xente na rúa, unha oficina con moita actividade, tráfico dunha rúa transitada, unha televisión a volume medio.

De 60 dB a 70 dB (65 decibelios).

O nivel de ruido é elevado. Grupo de xente conversando con volume de voz forte, un restaurante ateigado, un teléfono sonando preto do oído.

De 70 dB a 80 dB (75 decibelios).

O nivel de ruido é moi elevado. A partir dos 75 decibelios o ruido comeza a causar danos. Unha discusión a berros, tráfico dunha cidade, electrodomésticos moi ruidosos, unha moto ruidosa a pouca distancia, o interior dun avión.

De 80 dB a 90 dB (85 decibelios).

O ruido é daniño en exposicións prolongadas. O paso dun tren, maquinaria de fábrica, as sereas dos bombeiros, unha manifestación ruidosa.

De 90 dB a 100 dB (95 decibelios).

É un nivel de ruido que causa molestias e resulta daniño de forma continuada. Unha serea dos bombeiros a pouca distancia, os cláxones dos vehículos nun atasco.

De 100 dB  a 120 dB (110 decibelios).

É un nivel de risco. Un martelo neumático (taladro) a pouca distancia, o interior dunha discoteca, un concerto con volume excesivo, petardos, estadios deportivos en momentos decisivos, un avión despegando, una carreira de fórmula un.

Más de 120 decibelios.

Percíbese dor e existe o risco de perder a audición. O ruido do despegue dun avión a menos de 25 metros, unha explosión intensa.

180 dB

A erupción do volcán Krakatoa a 160 km de distancia. O despegue dunha nave espacial.

COIDADOS DOS OÍDOS

1. Evitar acudir a lugares ruidosos.

2. Levar con nós tapóns protectores de oídos (de venta en farmacias) para usalos se se presentan situacións con exceso de decibelios.

3. Escoitar música ao menor volume que escoitemos comodamente.

4. Deixar que o oído se limpe naturalmente. O cerume formado con cera actúa como barreira natural contra bacterias, pó e axentes externos. Na maioría das persoas o oído límpase só grazas ao movemento natural da mandíbula e a migración da pel.

IMPORTANTE: Non debes empregar bastonciños de algodón para introducilos polo conduto auditivo, xa que corres o risco de empurrar o cerume cara adentro bloqueando o conduto auditivo, e causar dor ou infección.

O correcto é limpar unicamente a parte externa da orella dos restos de cerume e, se hai exceso de cera ou molestias, acudir ao médico para una extracción segura da cera.

DANZA DE EEUU

«Tennessee Wig Walk» é unha canción popular do compositor estadounidense Larry Coleman, con letra de Norman Gimbel.

Esta canción usouse como música de baile nos Estados Unidos.

Letra e tradución:

A HAKA

Karanga é unha danza haka (típica da cultura maorí de Nova Zelanda).

Interprétase con xestos e voz e forma parte dunha ceremonia de benvida chamada “Powhiri”.

Consiste nun intercambio de chamadas que se produce mentres os visitantes chegan ao lugar de reunión dunha tribo ou dunha familia.

Kite moemoa,

Kita koto karanga;

kite moemoa,

kita koto karanga.

Heiro tara haha,

heiro rara haho;

kite moemoa,

kite moemoa.